Archiwum

Na skraju

Od pierwszych miesięcy 2020 r. światowa gospodarka stanęła na skraju potężnej zmiany. Pandemia COVID-19, a właściwie ogłaszane w jej następstwie lockdowny zachwiały ustalony od dekad porządek produkcji, dystrybucji i handlu w skali całego globu. Już wtedy prognozowaliśmy, że zerwanie łańcuchów dostaw i szlaków transportowych zmieni gospodarkę na dziesięciolecia. 24 lutego 2022 r. Rosja zaatakowała Ukrainę. Już wiemy, że sankcje będą kolejnym zapalnikiem zmian w światowej gospodarce. Pytanie, które stawiamy, stojąc na krawędzi starego i nowego: jak zmieni się budowana od przełomu XX i XXI w. gospodarka globalna? Czy to koniec globalizacji?

Jednym z impulsów do postawienia takiego pytania na łamach „Gazety Bankowej” stał się niewielki artykuł na portalu CNN, w którym przedstawiona została wypowiedź dyrektora generalnego funduszu inwestycyjnego BlackRock, Larry’ego Finka. Sygnalizuje on akcjonariuszom, że „oddzielenie Rosji od globalnej gospodarki” po ataku na Ukrainę spowodowało, iż rządy i firmy przeanalizowały swoją zależność od innych narodów. „Rosyjska inwazja na Ukrainę położyła kres globalizacji, której doświadczyliśmy w ciągu ostatnich trzech dekad” – pisze Fink. Dyrektor generalny, którego firma zarządza aktywami o wartości 10 bln dolarów, przewiduje, że izolacja Rosji „skłoni firmy i rządy na całym świecie do ponownej oceny ich zależności oraz ponownej analizy ich śladów produkcyjnych i montażowych”.

Choć warto przypomnieć, że to BlackRock inwestował w minionych latach ogromne kwoty w rosyjskie spółki energetyczne i bankowe, był m.in. jednym z największych udziałowców w rosyjskich firmach do wybuchu wojny na Ukrainie, analiza Finka nie jest odosobnionym przypadkiem sygnalizowania zasadniczej zmiany w gospodarce światowej.

Czy rzeczywiście to koniec globalnego rynku? Z naszych rozmów wynika, że oczywiście branże różnie reagują na wydarzenia na Ukrainie, tak jak różnie zareagowały na pandemię. Technologia już dawno zniosła granice dla wielu przedsięwzięć, jednak coraz wyraźniej słychać potwierdzenie, że jesteśmy świadkami ogromnej zmiany. To, w jakim kierunku owa zmiana nas poprowadzi, zależy tym razem od nas, od technologii, którą dysponujemy i będziemy dysponować, oraz od gotowości do podjęcia zupełnie nowych wyzwań – włącznie z technologiami kwantową i kosmiczną.

Dyskusję o końcu globalizacji rozpoczynają swoimi analizami prof. Zbigniew Krysiak (Instytut Myśli Schumana) oraz Steen Jakobsen, główny ekonomista i CIO Saxo Banku. Temat będziemy jednak kontynuować w kolejnych wydaniach „Gazety Bankowej”, już dziś zapraszając analityków, ekonomistów i uczestników życia gospodarczego do podjęcia debaty. Zdajemy sobie bowiem sprawę, że znaleźliśmy się na skraju, a od kolejnego kroku zależeć będą następne dekady gospodarek – tych narodowych, kontynentalnych i globalnej.

Maciej Wośko, redaktor naczelny