Jak chronić prywatność użytkowników AI?
Narzędzia oparte na sztucznej inteligencji są już powszechnie wykorzystywane do tworzenia lepszych produktów, usług, obniżania kosztów czy uwalniania pracowników od rutynowych prac administracyjnych. Rozwiązania oparte na AI niosą ze sobą wiele szans i możliwości, warto jednak pamiętać o potencjalnych zagrożeniach wiążących się z tą technologią. Szczególnymi obszarami, które znalazły się pod lupą dostawców, użytkowników i organów regulacyjnych są ochrona prywatności i bezpieczeństwo danych. Unia Europejska podejmuje pierwszą na świecie próbę ustanowienia przepisów, które mogą okazać się najbardziej surowymi regulacjami dotyczącymi ochrony prywatności użytkowników AI.
Według raportu „KPMG global tech report 2023” liderzy technologiczni uważają sztuczną inteligencję i uczenie maszynowe za najważniejszą technologię do osiągnięcia swoich celów biznesowych w najbliższym czasie. Jednak podobnie, jak w przypadku każdej nowej technologii, diagnozowane są również ryzyka. Badanie „Trust in artificial intelligence” przeprowadzone kilka miesięcy temu przez KPMG w Australii wykazało, że 61 proc. ludzi nieufnie podchodzi do systemów technicznych opartych na sztucznej inteligencji, a tylko połowa uważa, że korzyści płynące z AI przewyższają ryzyko. Ponadto 55 proc. liderów technologicznych twierdzi, że ich postępy w automatyzacji są opóźnione z powodu obaw o sposób podejmowania decyzji przez narzędzia oparte na sztucznej inteligencji.
Powszechne i nieuregulowane wykorzystanie tej technologii budzi też pytania o jej wpływ na prawa człowieka i prywatność. Algorytmy są nieprzewidywalne, złożone i trudne do wyjaśnienia. Biorąc pod uwagę ich zastrzeżony charakter brakuje im przejrzystości, a wyniki generowane przez AI powstają w oparciu o przetwarzanie na dużą skalę danych z internetu, zwiększając ryzyko wycieku poufnych danych i naruszenia prawnie chronionych danych osobowych. Aby firmy mogły maksymalnie wykorzystywać potencjał sztucznej inteligencji, potrzebują być na bieżąco z informacjami na temat wpływu AI na prywatność i bezpieczeństwo danych.
Unia Europejska chce zadbać o ochronę prywatności użytkowników AI
Unia Europejska podejmuje pierwszą na świecie próbę ustanowienia przepisów, które mogą okazać się najbardziej surowymi regulacjami dotyczącymi ochrony prywatności użytkowników AI. Rada, Parlament i Komisja Europejska zaproponowały ustawę o sztucznej inteligencji (EU AI Act). Dokument opiera się na przepisach dotyczących prywatności zawartych w ogólnym rozporządzeniu o ochronie danych osobowych (RODO), które obejmują zasady dotyczące otwartości, uczciwości, algorytmicznego podejmowania decyzji i godności ludzkiej. Już w 2019 roku OECD opierając się na tych zasadach stworzyła podstawy zarządzania godną zaufania sztuczną inteligencją, które stanowią, że systemy sztucznej inteligencji powinny być niezawodne i bezpieczne przez cały cykl życia. Ustawa EU AI Act dodatkowo wzmacnia te zasady nakazując, aby sztuczna inteligencja spełniała wspomniane warunki pod względem prawnym, etycznym i technicznym, przy jednoczesnym poszanowaniu wartości demokratycznych, praw człowieka i praworządności.
Wiele z zasad OECD dotyczących sztucznej inteligencji można przyporządkować do zasad ochrony prywatności w kontekście ochrony danych osobowych i rozszerzyć na zasady privacy by design, czyli uwzględnienie bezpieczeństwa danych osobowych już w fazie projektowania rozwiązania. Przyjęcie tego podejścia może wzmocnić poczucie pewności klientów, organów regulacyjnych i innych zainteresowanych stron o wiarygodności sztucznej inteligencji oraz zminimalizować wszelkie negatywne skutki wynikające z jej funkcjonowania. Privacy by design może pomóc organizacjom w budowaniu prywatności w systemach AI. Dla prawidłowego wykorzystania sztucznej inteligencji niezbędna jest ocena wpływu na ochronę prywatności i kwestie zgodności już na etapie tworzenia pomysłu, a następnie przez cały cykl jego życia – poprzez Privacy Impact Assessment (PIA) lub Data Protection Impact Assessment (DPIA) – mówi Michał Kurek, Partner, Szef Zespołu Cyberbezpieczeństwa w KPMG w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej.
Ustawodawcy, niezależne organy regulacyjne i inni decydenci konsekwentnie podkreślają konieczność dostosowania systemów sztucznej inteligencji do uznanych standardów. Dlatego istotne jest, aby zidentyfikować ramy regulacyjne mające zastosowanie w konkretnej branży i organizacji oraz zaplanować sposób wdrożenia sztucznej inteligencji. Niezbędne jest stworzenie punktu odniesienia dla wykorzystania AI, który spełnia różne standardy i odpowiednie usprawnienie rozwoju zarówno niej samej, jak i związanych z nią działań biznesowych.
Bezpieczeństwo danych może być związane zarówno z opracowywaniem wewnętrznych rozwiązań AI, jak i z korzystaniem z publicznych modeli, trenowanych na ogólnodostępnych danych. Istotna jest kontrola zgodności tych modeli z najnowszymi standardami, przepisami i najlepszymi praktykami. Wymóg ten dotyczy nie tylko dostawców, ale też klientów, którzy mogą prosić deweloperów o dokumentację dotyczącą oceny ryzyka prywatności – mówi Łukasz Dylewski, Dyrektor, Data Science & AI Leader w KPMG w Polsce.
Źródło: materiały prasowe
