NBP o stabilności systemu finansowego
Perspektywy sektora bankowego zdominowane są przez ryzyko prawne portfela walutowych kredytów mieszkaniowych, które stało się głównym zagrożeniem dla stabilności systemu finansowego w Polsce - ocenia bank centralny.
Narodowy Bank Polski opublikował „Raport o stabilności systemu finansowego – czerwiec 2021". Poniżej przedstawiamy najważniejsze tezy z Raportu:
· Sektor bankowy zakończył okres funkcjonowania w warunkach ograniczeń spowodowanych pandemią w zadowalającej kondycji, choć przy znacznie obniżonej rentowności.
· Pandemia, mimo znacznego wpływu na gospodarkę realną, nie zagraża stabilności krajowego sektora bankowego. Nawet przy wysoce pesymistycznych założeniach, co do dalszego rozwoju sytuacji gospodarczej (abstrahując od ryzyka prawnego związanego z kredytami walutowymi), znakomita większość banków, w tym wszystkie banki o systemowym znaczeniu (O-SII), będzie w stanie zabsorbować straty kredytowe wciąż dysponując nadwyżką kapitału ponad minimum regulacyjne (filarów I i II, jak również wymogu połączonego bufora). Czynnikami sprzyjającymi utrzymaniu odporności sektora bankowego po pandemii był wcześniejszy brak istotnych nierównowag finansowych, wysokie poziomy kapitału oraz działania wspierające ze strony polityki fiskalnej, pieniężnej i makroostrożnościowej.
· Krajowy sektor bankowy dysponuje znacznymi nadwyżkami kapitału (ponad obowiązujące wymogi) na pokrywanie ewentualnych przyszłych strat i rozwijanie działalności w bliskiej perspektywie. Nadwyżki te zwiększyły się w 2020 r. do ok. 80 mld zł, przede wszystkim na skutek rozwiązania bufora ryzyka systemowego (ok. 30 mld zł), ale także dzięki przeznaczeniu wypracowanego we wcześniejszych latach zysku na zwiększenie kapitału.
· Nie występuje zjawisko credit crunch, którego obawiano się na początku pandemii. W drugiej połowie 2020 r. dynamika kredytu ogółem stała się ujemna, jednak w decydującym stopniu było to spowodowane spadkiem popytu na kredyt, nie zaś nadmiernym ograniczeniem przez banki dostępności kredytów. W szczególności zapotrzebowanie przedsiębiorstw na kredyt bankowy zostało w pewnym stopniu zastąpione przez rządowe wsparcie fiskalne. Kredyty mieszkaniowe były jedyną kategorią kredytów, której dynamika pozostawała dodania. Po spowolnieniu w II kwartale 2020 r., popyt na te kredyty odbudował się, a na początku 2021 r. wartość udzielonych kredytów była wyższa niż rok wcześniej. Towarzyszyła temu wysoka aktywność i stopniowy wzrost cen na rynku nieruchomości. Brak jest jednak oznak nadmiernego luzowania polityki kredytowej przez banki.
· Perspektywy sektora bankowego zdominowane są przez ryzyko prawne portfela walutowych kredytów mieszkaniowych, które stało się głównym zagrożeniem dla stabilności systemu finansowego w Polsce. Niepewność dotycząca kosztów związanych z portfelem kredytów walutowych jest bardzo wysoka. Istotny wpływ na skalę strat sektora bankowego będzie miał kształt oczekiwanego orzeczenia Izby Cywilnej Sądu Najwyższego. Jego brzmienie będzie wpływać nie tylko na bieżącą sytuację banków i kredytobiorców, ale również oddziaływać na ich zachowanie w przyszłości i skalę podejmowanego ryzyka. Realizacja niektórych, potencjalnych scenariuszy rozwoju sytuacji, może oznaczać straty zagrażające stabilności całego systemu finansowego.
W opinii Narodowego Banku Polskiego utrzymaniu stabilności finansowej sprzyjałaby realizacja następujących rekomendacji zawartych w Raporcie:
1. Banki powinny utrzymać ostrożną politykę kapitałową do czasu pełnego rozpoznania skutków pandemii oraz efektów rozstrzygnięć Sądu Najwyższego dotyczących kredytów w walutach obcych.
2. Banki i kredytobiorcy powinni dążyć do pozasądowego rozwiązywania sporów i zawierania ugód w sprawach dotyczących kredytów mieszkaniowych w walutach obcych.
3. Sytuacja niektórych instytucji kredytowych wymaga przeprowadzenia przez nie działań auto-sanacyjnych, w szczególności zapewnienia wiarygodnego i szybkiego wzmocnienia pozycji kapitałowej.
4. Banki powinny kontynuować ostrożną politykę w zakresie kredytowania zakupu nieruchomości.
5. W związku z zaprzestaniem opracowywania, z końcem 2021 r., większości wskaźników referencyjnych LIBOR, krajowe instytucje finansowe, a w szczególności banki, powinny niezwłocznie dokonać przeglądu umów, w których stosowane są te wskaźniki referencyjne.
6. Towarzystwa funduszy inwestycyjnych powinny wzmocnić odporność zarządzanych funduszy, zwiększając ich bufor płynności.
7. Zakłady ubezpieczeń, oceniając swoją odporność na szoki i związane z tym potrzeby kapitałowe, powinny uwzględnić okoliczności związane z podwójnym wykorzystaniem kapitału oraz wysokim udziałem oczekiwanych zysków z przyszłych składek w środkach własnych.
8. Zakłady ubezpieczeń na życie powinny ograniczyć oferowanie ubezpieczeń z UFK, w których zredukowano komponent ochronny.
Więcej informacji na temat Raportu na stronie nbp.pl.
Źródlo: materiały prasowe
