NBP upamiętnia Klasztor pobenedyktyński na Świętym Krzyżu

Narodowy Bank Polski 24 listopada wyemitował nową monetę okolicznościową z serii „Odkryj Polskę" – „Klasztor pobenedyktyński na Świętym Krzyżu". OMoneta pięciozłotowa wykonana w standardzie obiegowym zostanie wyemitowana w nakładzie do 1 000 000 sztuk i będzie można ją zamienić według wartości nominalnej we wszystkich Oddziałach Okręgowych NBP.

Pobenedyktyński klasztor na Świętym Krzyżu – położony we wschodniej części Łysogór, najwyższego pasma Gór Świętokrzyskich – jest zabytkiem o szczególnym znaczeniu dla polskiej kultury i narodowego dziedzictwa. Historycy datują powstanie klasztoru na pierwszą połowę XII w., za czasów księcia Bolesława Krzywoustego. Dzięki relikwiom Drzewa Krzyża Świętego miejsce stało się najważniejszym sanktuarium na ziemiach polskich, a także celem pielgrzymek zarówno polskich władców, jak i prostego ludu. Łysogórskie opactwo przez wieki krzewiło kulturę duchową i intelektualną, szczycąc się jedną z najwspanialszych w Polsce bibliotek. W przechowywanym w niej XV-wiecznym kodeksie odkryto słynne „Kazania świętokrzyskie", najstarszy zabytek piśmiennictwa polskiego. Świętokrzyscy benedyktyni prowadzili ożywioną działalność duszpasterską, rozwijali szkolnictwo, zajmowali się ziołolecznictwem.

Wspaniałe dzieje opactwa przerwała jego kasata w 1819 r. Bezcenne zbiory i wyposażenie wywieziono i rozgrabiono, zaś budynki klasztorne zaczęły popadać w ruinę. Kolejnym ciosem dla Świętego Krzyża było utworzenie w jego murach przez rosyjskiego zaborcę ciężkiego więzienia. Przetrwało ono do czasów II Rzeczypospolitej. W 1936 r. na Święty Krzyż przybyli misjonarze oblaci Maryi Niepokalanej, którzy podjęli trud odbudowy kościoła i pomieszczeń klasztornych. Prace przerwał wybuch II wojny światowej. Klasztor został zbombardowany, zaś w zabudowaniach więziennych niemiecki okupant urządził obóz jeniecki. Po wojnie dzieło odbudowy podjęto na nowo. Dziś Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego przyciąga rocznie niemal 300 tysięcy pielgrzymów i turystów. Oprócz działalności duszpasterskiej w jego murach są organizowane sympozja naukowe, koncerty, wystawy okolicznościowe i spotkania. W 2017 r. miejsce to zostało uhonorowane zaszczytnym tytułem „Pomnika Historii".
 
Na rewersie monety znajduje się wizerunek klasztoru pobenedyktyńskiego na Świętym Krzyżu.

Źródło: materiały prasowe NBP