Techno Biznes: Hitachi - trwały nośnik w chmurze
Strategiczna współpraca KIR – spółki sektorowej, OChK – chmury krajowej oraz Hitachi – globalnej firmy technologicznej umożliwiła wprowadzenie na rynek kompletnego i innowacyjnego rozwiązania dla wszystkich przedsiębiorstw wdrażających strategię digitalizacji - piszą przedstawiciele Hitachi w prezentacji firmy w ramach Konkursów Technologicznych "Gazety Bankowej" w kategorii Hit Roku 2020
Ponadsektorowy trwały nośnik w chmurze łączący technologię blockchain, WORM i cloud
W ostatnich czterech latach problematyka trwałego nośnika informacji stała się bardzo istotnym zagadnieniem dotyczącym digitalizacji przedsiębiorstw, w tym obszaru bankowości elektronicznej. Trwały nośnik jest niezbędnym warunkiem techniczno-organizacyjnym, wymaganym przez przepisy prawa do prawidłowego przechowywania dokumentów elektronicznych, informowania klienta o zmianach zasad współpracy, dostępu do dokumentu elektronicznego w trakcie i po zakończeniu relacji kontraktowej pomiędzy klientem a usługodawcą. W Polsce temat trwałego nośnika rozpoczął się od sektora bankowego. Zdaniem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) wewnętrzne systemy banków nie spełniały cech trwałego nośnika informacji. Konsument nie miał dostatecznych gwarancji, że istnieją mechanizmy uniemożliwiające przeciwdziałanie zmianie treści przez bank, np. w przypadku reklamacji. Ponadto według UOKiK instytucje finansowe nie zapewniały dostępu do tych wiadomości po zakończeniu umowy, a także nie zapewniały właściwych narzędzi umożliwiających korzystanie przez konsumentów z informacji o zmianach, które zostały udostępnione w skrzynce pocztowej na platformie internetowej banku. Szczegółowa analiza dokonana przez UOKiK w Polsce odzwierciedlała poglądy określone przez orzecznictwo unijne wyrażone przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości. Działalność UOKiK wymogła na bankach oraz innych instytucjach komunikujących się kanałami elektronicznymi wprowadzenie koniecznych zmian dotyczących standardów komunikacji elektronicznej pomiędzy klientem a usługodawcą.
Podstawowym rozwiązaniem spełniającym wymogi trwałego nośnika może być papier. Wysyłka papierowa niesie jednak za sobą ogromne koszty i jest sprzeczna z ideą „paperless”. Dlatego na początku można było zauważyć trend wprowadzania kosztownych rozwiązań tymczasowych opartych na wysyłce niezmienialnych nośników danych w formie płyt CD/DVD. Docelowo na rynku pojawiły się dwa trendy: pierwszy w oparciu o technologię macierzy WORM (ang. Write-Once-Read-Many) oraz drugi oparty na technologii blockchain.
Macierz WORM to bezpieczna macierz obiektowa w formie zamkniętego, sprzętowego appliance, która posiada wiele zaimplementowanych mechanizmów bezpieczeństwa, takich jak niezmienność (WORM) i retencja danych. Koncepcja oparta o macierz WORM zakładała, iż usługodawca będzie chciał zachować kontrolę nad przechowywanymi dokumentami, np. dla celów dowodowych. W przypadku gdy dokumenty miałyby być przechowywane przez usługodawcę, należało zapewnić gwarancje niezmienności wgrywanych na macierz plików oraz brak możliwości ingerencji w przechowywane dokumenty ze strony administratora. Koncepcja zakładała wykorzystanie sprawdzonego rozwiązania posiadającego referencje z rynku finansowego w zakresie regulacji oraz raporty dowodzące bezpieczeństwa technologii, jak również umożliwiającego szybkie wdrożenie. Rozwiązanie oparte na technologii WORM zostało poddane konsultacjom z regulatorem, uzyskało pozytywne decyzje zarządów banków i zostało zastosowane przez kilka największych banków zarówno do obsługi dokumentów prywatnych, jak i publicznych w celu osiągnięcia standardów określonych przez UOKiK.
Liderem w obszarze trwałego nośnika w oparciu o technologię WORM jest firma Hitachi, która aktywnie zajmuje się tym tematem od początku 2016 r. Zespół Hitachi w Polsce jest autorem koncepcji technologicznej, prawnej i biznesowej zastosowania macierzy WORM. Z rozwiązania Hitachi skorzystały m.in. Bank Pekao S.A., Santander Bank Polska S.A. i Getin Noble Bank S.A. W 2019 r. SGB-Bank oraz Centrum Rozwoju Usług Zrzeszeniowych (obsługujące banki z Grupy BPS) zdecydowały się wdrożyć to rozwiązanie i udostępnić je w formie usługi kilkuset bankom spółdzielczym.
Drugą koncepcją było wykorzystanie innowacyjnej technologii blockchain. Blockchain to rozproszony rejestr operacji przeprowadzanych w danej sieci, do którego dostęp i wgląd mają wszyscy jej użytkownicy. W ostatnich trzech latach w Polsce można było usłyszeć o prowadzonych pracach mających na celu wskazanie dostawcy i wdrożenie technologii blockchain, która miała stanowić gotową odpowiedź na rozwiązanie sektorowe dla problematyki trwałego nośnika. W rezultacie tych prac na polskim rynku pojawiły się dwa modele rozwiązania. Jeden z nich zakładał, że w sieci blockchain przechowywane są tylko sumy kontrolne dokumentów, a same dokumenty są przechowywane zarówno w banku, jak i zaufanej stronie trzeciej. Drugie zaproponowane rozwiązanie zakładało, że w sieci blockchain będą przechowywane całe dokumenty, co jednak wzbudzało duże wątpliwości natury wydajnościowej. Pionierem technologii blockchain w Polsce została Krajowa Izba Rozliczeniowa (KIR), która pierwsza wdrożyła produkcyjne rozwiązanie trwałego nośnika dla dokumentów publicznych oparte na blockchain i przechowywaniu sum kontrolnych dokumentów. Usługę KIR wdrożyły m.in. PKO Bank Polski oraz BNP Paribas Bank Polska. Rozwiązanie nie zostało jednak zastosowane do publikacji dokumentów prywatnych (tj. spersonalizowanych).
Wydawałoby się zatem, iż ewentualne połączenie technologii blockchain oraz WORM mogłoby stanowić idealne rozwiązanie problemu trwałego nośnika. Przez ostatnie lata obie technologie były błędnie traktowane jako alternatywne rozwiązania, choć w rzeczywistości świetnie się uzupełniają. Blockchain pozwala klientom zweryfikować autentyczność dokumentu i śledzić jego historię. Sam dokument źródłowy musi być gdzieś jednak przechowywany w bezpieczny sposób. I tutaj pojawia się kluczowy obszar dla macierzy WORM, tj. rzeczywistego trwałego nośnika informacji. W przeciwieństwie do macierzy WORM, w przypadku zastosowania zwykłych macierzy blokowych, w teorii administrator mógłby usunąć bowiem dokument źródłowy. Zastosowanie macierzy WORM rozwiązuje ten problem i zapewnia bezpieczne przechowywanie dokumentów źródłowych.
Równocześnie w związku z rozwojem technologii i jej ewolucji, ilości przetwarzanych i gromadzonych danych kluczowym tematem na rynku zostało wykorzystanie chmury obliczeniowej. W październiku 2017 r. oraz w styczniu 2020 r. Komisja Nadzoru Finansowego opublikowała komunikaty dotyczące korzystania przez podmioty nadzorowane z usług przetwarzania danych w chmurze obliczeniowej.
Dlatego pod koniec 2019 r. KIR, Operator Chmury Krajowej (OChk) oraz firma Hitachi rozpoczęły projekt „trwałego nośnika w chmurze”, łączący siły technologii blockchain, macierzy WORM oraz chmury obliczeniowej. KIR zapewni trwały nośnik w formie usługi, w którym za niezmienność i nieusuwalność przechowywanych informacji będzie odpowiadać macierz WORM firmy Hitachi osadzona w chmurze przez OChK. Klienci instytucji korzystających z tej usługi otrzymają od KIR jeden całodobowy punkt dostępu do kluczowych informacji poprzez dedykowany portal, zarówno w okresie trwania relacji z daną instytucją, jak i po jej zakończeniu. Dodatkowo, dzięki wykorzystaniu technologii blockchain, będą mogli monitorować historię dokumentów oraz ich autentyczność. Partnerstwo KIR – spółki sektorowej, OChK – chmury krajowej oraz Hitachi – globalnej firmy technologicznej, zakładało utworzenie ponadsektorowej i powszechnej usługi wykorzystywanej wszędzie tam, gdzie kluczowa jest trwałość informacji, np. w systemie e-paragonów, bankowości elektronicznej, e-ubezpieczeniach czy też w przechowywaniu i procesowaniu informacji medycznych. Zostanie wprowadzone na rynek kompletne i innowacyjne rozwiązanie przeznaczone dla wszystkich przedsiębiorstw wdrażających strategię digitalizacji. Sytuacje kryzysowe, w tym ta związana epidemią COVID-19, pokazały krytyczną potrzebę dalszego rozwoju i sprawnego funkcjonowania gospodarki elektronicznej. Bezpieczna wymiana informacji na powszechnym, cyfrowym trwałym nośniku jest jednym z fundamentów tej gospodarki.
Mariusz Sudoł Hitachi Europe
Tadeusz Woszczyński Hitachi Europe
