W gospodarce osłabienie, nerwowo na rynkach

Rok 2019 będzie okresem globalnego spowolnienia wzrostu gospodarczego. Nie powinno ono być jednak zbyt głębokie, pod warunkiem że nie dojdzie do eskalacji napięć i konfliktów geopolitycznych.

Czynnikiem ryzyka, głównie dla rynków finansowych, może być polityka banków centralnych, przede wszystkim Fed. Inwestorzy nie powinni oczekiwać wysokich zysków i bardziej koncentrować się na ochronie kapitału.

Polska gospodarka ma szanse na czwórkę

Mimo niekorzystnych warunków zewnętrznych, doskonale widocznych już pod koniec 2018 r., polska gospodarka doskonale dawała sobie radę, rosnąć w tempie lekko przekraczającym 5 proc., przy jednocześnie niskiej inflacji. Połączenie obu tych czynników świadczy o równowadze makroekonomicznej, która dodatkowo wspierana była bardzo dobrą kondycją finansów państwa. W 2019 r. sytuacja nie będzie już tak komfortowa. Zagrożeń dla budżetu co prawda nie widać, ale tempo wzrostu gospodarczego będzie słabsze. Większość prognoz zakłada jego spowolnienie do 3,5-3,8 proc. Pesymiści obawiają się zejścia do nieco ponad 3 proc., zaś optymiści mają nadzieję na dynamikę PKB zbliżoną do 4 proc. Wydaje się, że ta druga grupa może być bliższa prawdy.

Lokalne i globalne otoczenie nadal nie będzie nam pomagać, ale bilans czynników wewnętrznych nie musi być tak niekorzystny, jak się tego obawia większość ekonomistów. Przede wszystkim nadal silny powinien być popyt wewnętrzny, zarówno w przypadku konsumpcji gospodarstw domowych, jak i wydatków publicznych. Pozytywnie mogą też zaskoczyć inwestycje. Mimo zagrożeń, można też liczyć na neutralny lub nawet lekko korzystny wpływ bilansu handlowego na PKB. Warto zwrócić uwagę, że według większości renomowanych światowych ośrodków analitycznych, Polska należy do nielicznych krajów, dla których prognozy wzrostu gospodarczego są podwyższane względem wcześniejszych przewidywań. Nawet spowolnienie dynamiki PKB do 3-3,5 proc. stawiałoby nas w czołówce najszybciej rozwijających się krajów.

Inflacja może nam dokuczyć

Tym, co najbardziej martwi zarówno konsumentów, jak i posiadaczy oszczędności oraz inwestorów, jest perspektywa wzrostu inflacji. Pod tym względem 2018 r. był wyjątkowo łaskawy. W kolejnych miesiącach, a szczególnie w drugiej połowie 2019 r. na taryfę ulgową raczej nie ma co liczyć. Niemal wszyscy ekonomiści spodziewają się wyraźnego przyspieszenia tempa wzrostu cen. Jednak co ciekawe, największym pesymizmem wykazują się eksperci Departamentu Analiz Ekonomicznych NBP, prognozując możliwość wzrostu inflacji nawet do 3,2 proc. Jednocześnie Rada Polityki Pieniężnej nadal konsekwentnie deklaruje utrzymywanie stóp procentowych na niezmienionym, rekordowo niskim poziomie. Takie zestawienie zdecydowanie niekorzystnie wróży posiadaczom oszczędności. Oprocentowanie lokat bankowych i tak już dramatycznie niskie, nie pójdzie w górę, co przy zwiększonej inflacji będzie powodować silniejszą niż dotąd erozję realnej wartości odkładanych pieniędzy i kapitału lokowanego w najbardziej bezpiecznych instrumentach finansowych. W tej materii widoczne wyraźnie od kilkunastu miesięcy preferencje oszczędzających i inwestorów raczej nie ulegną zmianie. Nie sprzyja temu zresztą niepewność warunków na rynkach finansowych, której sygnały pojawiły się już w 2018 r., a szczególnie w jego ostatnich miesiącach. Nawet gdyby inflacja okazała się niższa, niż szacuje NBP, większość bezpiecznych instrumentów nie będzie w stanie ochronić realnej wartości kapitału. Wyjątkiem będą obligacje skarbowe indeksowane wskaźnikiem inflacji oraz nieruchomości. W obu tych przypadkach obserwowany jest silny wzrost zainteresowania ze strony posiadaczy oszczędności.

Silny wzrost inflacji nie jest jednak przesądzony. U podstaw takiego scenariusza leży bowiem założenie wzrostu cen energii. Według najnowszych zapowiedzi przedstawicieli rządu, prąd dla gospodarstw domowych nie powinien podrożeć. Gdyby tak się stało, efekt inflacyjny miałby charakter pośredni, związany jedynie z podwyżkami cen wynikającymi z wyższych kosztów energii dla firm. Niewiadomą pozostaje wpływ ceny ropy naftowej i żywności.

Niepewnie na rynkach finansowych

Rok 2018 okazał się zdecydowanie niepomyślny dla inwestorów. Indeksy na większości giełd poszły mocno w dół, a straty sięgały w wielu przypadkach po kilkanaście procent. W ostatnich miesiącach zaczęła się także wyraźnie chwiać hossa na Wall Street. Perspektywy na 2019 r. także nie wyglądają najlepiej. Trudno spodziewać się wzrostów, gdy koniunktura w globalnej gospodarce słabnie, a groźba eskalacji, a co najmniej utrzymywania się konfliktu między Stanami Zjednoczonymi a Chinami, wykraczającego poza relacje handlowe, wciąż jest aktualna. Jednak biorąc pod uwagę skalę spadków, przekraczającą 20 proc. na giełdzie w Szanghaju, sięgającą 17 proc. we Frankfurcie, można zakładać, że spowolnienie gospodarcze w większości zostało już przez inwestorów zdyskontowane. Gdyby więc okazało się, że nie będzie ono zbyt głębokie i długotrwałe, można oczekiwać poprawy sytuacji na giełdach w drugiej połowie 2019 r. Nastroje na rynkach finansowych może jednak psuć obawa o kondycję gospodarki amerykańskiej, która dopiero zacznie spowalniać, a pesymiści przewidują, że w 2020 r. może nawet wejść w fazę recesji. W takiej sytuacji pogłębienie spadkowej tendencji na Wall Street byłoby bardzo prawdopodobne, a to niekorzystnie wpływałoby na pozostałe światowe parkiety.

Jednym z kluczowych czynników, od których zależeć będą tendencje na rynkach finansowych, są działania Fed. Jeśli będzie kontynuował cykl zaostrzania polityki pieniężnej, należy się spodziewać gorszej koniunktury na giełdach, umocnienia dolara oraz wzrostu rentowności amerykańskich obligacji skarbowych. Mocny dolar to czynnik niekorzystny dla rynków wschodzących i notowań surowców. Ewentualne pogorszenie się koniunktury w Stanach Zjednoczonych powinno jednak powstrzymać rezerwę federalną przed podwyżkami stóp procentowych. Do tej pory Fed zapowiadał trzy podwyżki w 2109 r., jednak ten scenariusz wydaje się coraz mniej prawdopodobny, co sugerował w niedawnych wypowiedziach Jerome Powell, deklarując uzależnienie ścieżki podwyżek stóp od danych makroekonomicznych.

Roman Przasnyski, Główny Analityk GERDA BROKER