Znaczenie nowej strategii Komisji Europejskiej dotyczącej inwestorów detalicznych dla dostawców usług finansowych oraz konsumentów

24 maja Komisja Europejska opublikowała długo oczekiwaną strategię dla inwestorów detalicznych.

Przedstawiona strategia pokazuje, że Komisarz UE ds. finansów Mairead McGuinness ugięła się pod presją lobbystów i zrezygnowała z całkowitego zakazu zachęt (rozumianych jako korzyści pieniężne i niepieniężne) dla doradców finansowych za zrealizowane transakcje. Jednakże zakaz zachęt za transakcje bez świadczenia usług doradczych oraz klauzula rewizyjna, która pozwala na wdrożenie całkowitego zakazu zachęt po trzech latach od wprowadzenia nowego rozporządzenia, będą miały drastyczne konsekwencje dla dostawców usług finansowych i konsumentów.

Komisja Europejska opublikowała długo oczekiwaną strategię dla inwestorów detalicznych. Całkowity zakaz zachęt za sprzedaż produktów finansowych w branży papierów wartościowych i ubezpieczeń nie jest na razie brany pod uwagę. Taka decyzja została podjęta po silnych naciskach ze strony lobbystów z branży usług finansowych oraz różnych rządów, w tym ministrów finansów Niemiec, Francji i Austrii, którzy obawiali się redukcji zatrudnienia i zaprzestania świadczenia usług doradczych dla inwestorów detalicznych. Niemniej jednak nowe regulacje będą miały daleko idące skutki dla dostawców usług finansowych i inwestorów. Dla przykładu, „Strategia dla Inwestorów detalicznych” przewiduje zakaz zachęt za sprzedaż produktów inwestycyjnych, jeśli nie świadczono usługi doradczej. Usługa doradcza jest zdefiniowana jako udzielenie osobistej rekomendacji przez dostawcę usług finansowych inwestorowi detalicznemu, w ramach której dostawca usług finansowych dokonuje osobistej oceny potrzeb inwestora detalicznego, jak również osobistej oceny produktów inwestycyjnych, które spełniają te potrzeby. Z drugiej strony sprzedaż produktów inwestycyjnych bez usługi doradczej definiuje się jako realizację produktów inwestycyjnych bez osobistej rekomendacji. Oznacza to, że jeśli inwestor detaliczny skontaktuje się z bankiem i dokona inwestycji po otrzymaniu osobistej rekomendacji, bank może pobrać dodatkową opłatę wynikającą z tej transakcji. Jeśli jednak inwestor detaliczny dokona inwestycji za pośrednictwem strony internetowej lub aplikacji banku bez otrzymania osobistej rekomendacji, pobranie dodatkowej opłaty nie będzie już dozwolone.

Zaostrzenie prawa będzie miało  ogromny wpływ na dostawców usług związanych z papierami wartościowymi w Europie, w szczególności na brokerów internetowych. Prawdopodobnie wprowadzone zostaną miesięczne opłaty abonamentowe (tak jak miało to ostatnio miejsce w przypadku niskokosztowego brokera BUX, obecnego na  holenderskim rynku) oraz wzrosną opłaty transakcyjne. Tradycyjne banki z oddziałami również odczują skutki tej zmiany, ponieważ transakcje z usługą doradczą oraz transakcje bez usługi doradczej są zwykle wykonywane z tego samego rachunku maklerskiego.

W celu uniknięcia poważnego spadku zysków banki będą musiały zróżnicować swoją ofertę oraz ceny wykonywanych transakcji. W chwili obecnej dodatkowe opłaty ze sprzedaży produktów inwestycyjnych stanowią od 30 do 50 proc. przychodów brokerów. Przychody brokerów działających tylko w kanale on-line są szczególnie zagrożone ze względu na charakter ich działalności, tj. transakcje są dokonywane bez udzielenia osobistej rekomendacji. Przychody  tradycyjnych brokerów świadczących usługi doradcze także są zagrożone. Średnio od 50 do 70 proc. transakcji odbywa się bez doradztwa, co sprawia, że wpływ zmian jest mniejszy niż w przypadku podmiotów działających wyłącznie on-line. Niemniej jednak efekt zmian pozostaje znaczący i wymaga przemyślenia strategii monetyzacji. Komisja Europejska zastrzega sobie prawo do ponownej oceny nowo wprowadzonych przepisów trzy lata po przyjęciu założeń strategii. Jeśli Komisja stwierdzi, że nowe zasady niewystarczająco zabezpieczają interesy inwestorów detalicznych, może rozważyć zastosowanie jeszcze bardziej rygorystycznych zasad, tj. całkowitego zakazu zachęt dla doradców finansowych.

Klauzula rewizyjna zmusi instytucje finansowe do dostosowania swoich strategii monetyzacji. Każda instytucja w Europie, która obsługuje inwestorów detalicznych w branży papierów wartościowych, będzie musiała opracować plan B, który pozwoli jej na szybkie dostosowanie modelu biznesowego, jeśli klauzula rewizyjna wejdzie w życie. Cała branża usług finansowych znajduje się pod ogromną presją, żeby przygotować się do nowych regulacji.

Maximilian Biesenbach, Partner, Global Banking Practice

Tomas z Stec, partner, CEE Region Simon-Kucher & Partners

Artykuł opublikowany w Gazecie Bankowej nr 10/2023